sobota, 12 lipca 2008

Tajemnice Leonarda

„Tajemna wieczerza” – Javier Sierra


Początek książki do złudzenia przypomina mi „Egipcjanina Sinuhe” – w prastarym wykutym w skale grobowcu, gdzieś w południowym Egipcie, dożywa swoich dni stary mnich, inkwizytor i detektyw. Karmiony raz na dobę przez wiernego Abdula, cały swój czas poświęca na opisanie tajemniczych wydarzeń, których był świadkiem i uczestnikiem. Pisze wytrwale i uparcie pomimo wątpliwości, czy ktokolwiek i kiedykolwiek przeczyta jego relację.

Właściwa akcja tej opowieści dzieje się zimą roku 1497 w Mediolanie, w czasie gdy jej narrator, Augustyn Lyrie, był jeszcze oficjalnie asystentem generała zakonu Świętego Dominika, a mniej oficjalnie tajnym agentem Betanii, tajemniczej organizacji wywiadowczej ukrytej pod płaszczem Sekretariatu Szyfrów Państwa Papieskiego.

Były to czasy, kiedy Mediolanem rządził książę Lodovico il Moro, a Państwem Papieskim Aleksander VI, który kupił tiarę podczas ostatniego konklawe i który ponadto uważał się za wcielenie Ozyrysa. Czasy, w których Leonardo da Vinci kończył malować dzieło zwane „Ostatnią Wieczerzą”, albo „Cenacolo”, w refektarzu kościoła Santa Maria delle Grazie w Mediolanie, kiedy bez świętych sakramentów zmarła przedwcześnie Beatrice d’Este, kiedy… W każdym razie ze wszech miar dziwne i ciekawe były to czasy.

Do Watykanu napływają niepokojące wieści z ostrzeżeniami, że Księstwo Mediolańskie obrało delikatnie mówiąc, niewłaściwy kurs i zmierza w kierunku herezji, dzieją się tam różne dziwne i niezrozumiałe wydarzenia, giną ludzie. Betania otrzymuje dodatkowo listy od tajemniczego Wróżbity, najwyraźniej anonimowego świadka wypadków mediolańskich, który zwraca uwagę na odchylenia doktrynalne domu Sforzów, a także nieczyste intencje mistrza Leonarda.

W takich oto warunkach i okolicznościach do Mediolanu rusza z misją specjalną człowiek do zadań wyjątkowych, specjalista od szyfrów, zagadek i herezji, ojciec Augustyn Lyrie, by zmierzyć się tam z tajemnicą, która ewidentnie go przerosła, a której rozwiązanie zmieniło całe jego dalsze życie.


Istnieją dwa główne typy przygodowych i sensacyjnych powieści historycznych. W pierwszych fabuła osadzona jest na tle autentycznych wydarzeń i, co najważniejsze, nie ma wątpliwości, gdzie kończy się tło, a zaczyna pasjonująca fikcja literacka. Takim dziełem jest na przykład „Imię róży Umberto Ecco.
Typ drugi charakteryzuje dokładne przemieszanie faktów historycznych i wymyślonych przez autora zdarzeń. Jeśli nawet takie powieści czyta się z równym zainteresowaniem, w co nie bardzo wierzę, stanowią one dla czytelnika – jeśli nie jest historykiem, specjalistą od danego okresu – dość duże zagrożenie. Z oczywistych względów.

„Tajemną Wieczerzę” Sierry zaliczyłbym do typu drugiego. Warsztat pisarski co najmniej trzy oczka niżej od „Imienia róży”. Można ją przeczytać, ale… nie trzeba.