środa, 22 grudnia 2010

Chiny, Chińczycy, śnieg

„Chińczyk” – Henning Mankell

W styczniową noc 2006 roku w malutkiej wsi Hesjövallen zostało zamordowanych dziewiętnaście osób i kilka zwierząt. Zbrodnię odkrywa, zupełnie przypadkowo, stary fotograf, Karsten Höglin, który zresztą szybko schodzi ze sceny, umierając na zawał.
Masakrę przeżyło zaledwie troje mieszkańców wioski. Czemu stracili życie właśnie ci ludzie? Czemu akurat tę trójkę oszczędzono? Od początku prawie nie ma wątpliwości, że dobór ofiar nie był przypadkowy, ale co ich łączyło?

W pierwszej fazie śledztwa sprawą zajmuje się otyła policjantka Vivi Sundberg; nieco później i już do końca, pierwsze skrzypce gra sędzia Brigitta Roslin, prowadząc prywatne śledztwo. Ofiary okazują się powiązane ze sobą w szczególny sposób, a z dwoma z nich spokrewniona jest sędzia Roslin, co wystawia ją na śmiertelne niebezpieczeństwo.

Dość zawiła fabuła jest mieszaniną kryminału, powieści obyczajowej, mniej czy bardziej prawdopodobnych spekulacji dotyczących chińskiej polityki, gospodarki, mentalności i zmian, jakie w tym kraju następują w ostatnich latach. Jako trzy, a nawet cztery w jednym, książka jest odrobinę za długa i nieco nużąca, zwłaszcza, że Mankell stara się przedstawić także rys psychologiczny większości postaci, którymi bogato zaludnił swoją powieść. Z jednej strony to dobrze – historia staje się przez to jakby bardziej autentyczna, realna, opisywane postaci są ludźmi z krwi i kości. Tylko, czy aż takimi być muszą w thrillerze?

Bywały momenty, w których miałbym ochotę zapytać autora, czemu miały służyć niektóre opisy. Choćby coś takiego: ofiary pozbawiono życia samurajską szablą; lekarka dokonująca oględzin zwłok płacze i wymiotuje na zmianę, a policjanci są bladzi z grozy. Czy Mankell chce przedstawić Szwecję, jako kraj, w którym pocięte zwłoki są dla młodej lekarki medycyny sądowej czymś tak niespotykanym, niepojętym i okropnym, że sobie z tym nie radzi? A może chodziło mu o to, że ci „profesjonaliści” są tak słabo przygotowani wykonywania swojego zawodu?

Niezły warsztat. Książka warta przeczytania, choć nie sądzę, żeby kupowania. W każdym razie, zabierając się do niej, należy uzbroić się w sporą dawkę cierpliwości i samozaparcia. To jednak nie jest kolejna „poczytajka” z Wallanderem w roli głównej.