„Opowiadania chasydzkie i ludowe” – Icchok Lejb Perec
Autor był (zmarł w 1915 roku w
Warszawie) adwokatem, działaczem społecznym, polskim i żydowskim pisarzem,
jednym z głównych twórców literatury jidysz. Jego „Opowiadania” są zbiorem
dwudziestu jeden tekstów; książka zawiera też konieczny w tym przypadku, słowniczek,
który czytałem ze sporym zainteresowaniem i dużą przyjemnością. Moja wysoka
ocena „Opowiadań chasydzkich i ludowych” jest bardzo subiektywna.
Właściwie
zawsze taka jest, ale tym razem chcę na to zwrócić uwagę szczególnie. Ja po
prostu zauroczony jestem duchowością żydowską i zwykle wysoko oceniam zbiory
opowiadań autorów wyznania mojżeszowego, a także książki o dawnych czasach, w
których Polacy i Żydzi żyli zgodnie obok siebie. Pół żartem, pół serio ktoś mi
kiedyś podpowiedział, że tak duży sentyment do judaizmu dowodzi jakiejś cząstki
krwi żydowskiej w żyłach, która tak właśnie reaguje na kontakt z tą kulturą. Sprawdziłem,
a mój brat zlecił nawet specjalne badania genetyczne, i okazało się, że takich
śladów w naszej przeszłości nie było, ale okazało się, że żaden z nas, w razie
czego, nie miałby właściwie nic przeciw temu. Podobnie nie przeszkadzałoby mi,
gdyby okazało się, że któryś z moich przodków był czarny lub żółty. Urodziłem
się i wychowałem po prostu w bardzo, bardzo odmiennych czasach, w których nie
do pomyślenia (ani wyobrażenia!) była agresywna propaganda partii
narodowo-socjalistycznej. Na porządku dziennym była wtedy propaganda innej
partii, ale… mniejsza z tym.
Tak zaczynają się „Opowieści
rabiego Nachmanke” i książka w ogóle:
Zazwyczaj snuł je w wieczór kończący sobotę,
po hawdali. Należy wiedzieć, że opowiadał je w celu ujawnienia tajemnic
zawartych w Torze, które można objaśnić i udostępnić prostemu zwykłemu
człowiekowi tylko za pomocą przypowieści. To po pierwsze. Po drugie zaś
chodziło mu o to, żeby uwolnić się w nadchodzącym tygodniu od melancholii,
smutku i tęsknoty za dodatkową duszą, którą Żyd dostaje od Boga na sobotę.
„Opowiadania chasydzkie i ludowe”
zawierają utwory:
– Opowieści rabiego Nachmanke
– Kabaliści
– Cybuch rabiego
– Z powodu szczypty tabaki
– Jeśli mówią, że wariat, uwierz!
– Reb Jochanan – Gabe
– Czasy mesjasza
– Fartuch
– Między dwiema górami
– Chełmski mełamed
– Szma Israel albo Kontrabasista
– Posłaniec
– U wezgłowia konającego
– Rozlewisko
– Ormuzd i Aryman
– Bard
– Dusza
– Cudzoziemski ptak. Powiastka
dla starszych
– O historii (Gorzka humoreska)
– Cud chanukowy
– Lag baomer
I, moim skromnym zdaniem, są one
po prostu urzekające. Pokazują, bezpowrotnie zaginiony, świat niewielkich
społeczności żydowskich w czasach przed pierwszą wojną światową.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz