Nie lubię arogancji. Nie lubię,
gdy ktoś próbuje mnie traktować ja głupka, któremu można wcisnąć każdą bzdurę.
Tak, wiem, politycy zawsze starali się manipulować przekonaniami i opinią
publiczną (kwestia Zaolzia, „korytarza” i Gdańska, cudownego socjalizmu itp.) i
czasem nawet im się to udawało, ale te działania miały przynajmniej… pewien
rozmach; były też prowadzone profesjonalnie. W ostatnich latach natomiast obserwuję,
jak poziom arogancji rozmaitych lokalnych autorytetów dramatycznie rośnie, przy
jednoczesnym spadku wagi sprawy/tematu. Masowa wycinka drzew w Polsce nie ma
nic wspólnego z coraz bardziej niebezpiecznym dla życia i zdrowia smogiem. Nie
ma problemu z wypłatami 500+, w budżecie są na to środki (w lutym 2017
oficjalne zadłużenie Polski przekroczyło bilion dolarów – dla porównania
„komuna” zostawiła po sobie 44 miliardy). Plemniki chronią przed rakiem,
antykoncepcja prowadzi do śmierci (dr Urszula Dudziak), najlepszą polską
książką roku xxxx jest…
Tak oto robienie durniów z bliźnich
przestało już być domeną polityków i weszło pod strzechy. Propaganda i
dezinformacja wysokich lotów zmienia się w prywatne struganie wariata z siebie
nawzajem. I naprawdę wielu to praktykuje. Dlaczego? Bo może…
Czasem zadaję sobie pytanie,
jak to w ogóle jest możliwe, jakim cudem aroganci coś takiego robią na tak
masową skalę, i wychodzi mi, że są trzy możliwości:
a) tak bardzo gardzą innymi, że
pewni są, że ta banda przygłupów im uwierzy,
b) pewni są, że ta banda
przygłupów im uwierzy, da się nabrać, i… mają rację,
c) jedno i drugie.
Odrobinę pomagają pieniądze
albo mechanizmy rynkowe. Oraz, niewielka na razie świadomość rodaków, że
krótkotrwałe zyski niweczą szanse na długofalowe efekty. Dla mniej
rozgarniętych: można walić w rogi innych, ale do tylko czasu.
O krótkotrwałych zyskach i
długofalowych efektach nieco więcej tu:
https://www.dobreprogramy.pl/Meszuge/Strategia-zyciowobiznesowa-takze-DP,85004.html
https://www.dobreprogramy.pl/Meszuge/Strategia-zyciowobiznesowa-takze-DP,85004.html
Jakiś czas temu wydawnictwo
zaproponowało układ: oni dają mi w prezencie książkę, a ja piszę jej recenzję
na stronę wydawcy. Z moich usług szybko zrezygnowali, bo recenzje pisałem
zgodnie z własnym przekonaniem, ale kolega, który zawarł taki sam układ
przyznał mi się, że nie potrafi źle ocenić książki, którą dostał w prezencie –
wdzięczność mu nie pozwala. Tak oto odkryłem, jak w praktyce działa sztuczka (jedna
z wielu), opisana przez Roberta Beno Cialdiniego w książce „Wywieranie wpływu
na ludzi”. Ale nie w tym rzecz. Czujących zobowiązanie recenzentów było zapewne
więcej, bo początkowo strona wydawnictwa pełna była entuzjastycznych recenzji.
Okres prosperity trwał krócej niż rok, bo coraz więcej czytelników/klientów
traciło zaufanie do recenzji i jakości oferowanych dzieł. Po trzech-czterech
latach firma nie istniała. Krótkotrwałe zyski zamiast długofalowych efektów.
Śmieciowate czasopisma i
strony, różne pudelki, demoty, fakty i im podobne, mogą sobie produkować
nierzetelne treści, ale portale z pewnymi ambicjami, starające się wybierać i
stawiać na długofalowe efekty (utrzymanie się na rynku, a nie tylko krótki
rozbłysk sławy), powinny jak ognia wystrzegać się łasiczej mowy. Określenie zapewne
nie wszystkim znane, więc celem wyjaśnienia cytat z „Przebudzenia”: „Powstało z
bezpośredniego tłumaczenia weasel words,
a jego polskimi, choć niezbyt precyzyjnymi odpowiednikami mogłyby być gadka szmatka czy mowa trawa. Czy łasicza mowa
jest po prostu kłamstwem? W pewnym sensie tak, jednak ta jej odmiana, która
mnie szczególnie interesuje, jest tylko wstępem do przekazu manipulowanego.
[...]
Najłatwiej będzie zrozumieć to
na przykładach:
Mieszkam w Opolu i mnie się to
miasto podoba – przekaz prosty, jasny uczciwy.
Zdaniem ekspertów od
urbanistyki Opole to najładniejsze miasto w Polsce – łasicza mowa.
Jakich ekspertów, konkretnie?
Gdzie ci eksperci wyrazili taką właśnie opinię? Na jakiej podstawie?
Innymi przykładami powoływania
się na nieistniejące źródła informacji są zwroty: jak dowiedli amerykańscy
uczeni…, chińscy mędrcy powiadają…, najwięksi badacze ustalili… itp. Nawet pozornie banalne słowa „gdzieś
czytałem, że…” mogą być łasiczą mową, jeśli w rzeczywistości nigdzie nie
czytałem, a jedynie chcę swoim słowom dodać wartości”.
Specjalną formą łasiczej mowy
może być milczące powoływanie się na zdobyty wcześniej autorytet. „To beznadziejne
wykonanie” – w ustach Krystiana Zimermana, to zupełnie coś innego, niż ocena
Ziutka, stolarza, który w filharmonii był raz w życiu z wycieczką szkolną,
prawda? Pan Z. nie potrzebuje już dodawać, że podobnie sądzą amerykańscy
melomani albo europejscy krytycy.
Tyle, że BiblioNETce (i innym
portalom czytelniczym albo technicznym) do pana Z. jest dość daleko jeszcze,
więc proponowałbym wyraźnie i jednoznacznie ujawniać źródła przekonań, opinii,
stwierdzeń. Bo przykro patrzeć, jak portal, który lubię, lawinowo traci
wiarygodność, produkując dziwne opinie o poziomie nieco tylko wyższym od Boga
Bibliotek…
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz